Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας, παραχωρώ τη θέση των posts που σχεδίαζα να ανεβάσω, στο παρακάτω κείμενο προβληματισμού-ευαισθητοποίησης που ετοίμασε το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας με θέμα την ελευθερία της έκφρασης στο Διαδίκτυο και τις συλλήψεις και φυλακίσεις bloggers οι οποίοι τόλμησαν να εκφράσουν τις απόψεις τους σε διάφορες γωνιές του πλανήτη:
Φαντάσου ότι είσαι ένας νέος 25 χρονών που μένει σε μια χώρα η οποία συστηματικά καταπιέζει την ελευθερία της έκφρασης.
Οι περισσότερες ιστοσελιδες με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα «μπλοκάρονται» από ένα εθνικό φίλτρο και δεν εμφανίζονται ποτέ στην οθόνή σου. Θέλεις να επικοινωνείς με ανθρώπους από όλο τον κόσμο κι έτσι χρησιμοποιείς το PalTalk, ένα chat room που, αν και η έδρα του είναι στη Νεά Υόρκη, πολλοί χρήστες του μιλάνε τη γλώσσα σου. Στην ουσία είναι το παράθυρο του απομονωμένου κόσμου σου.
Μια μέρα που έχετε μαζευτεί στο σπίτι σου με φίλους και μιλάτε με άλλους χρήστες στο chat room, εισβάλλουν ξαφνικά στις 3.00 το πρωί 50 αστυνομικοί, σας χτυπάνε και σε φυλακίζουν σε πλήρη απομόνωση για 9 ολόκληρους μήνες χωρίς ποτέ να σου απαγγελθούν κατηγορίες.
Περνάνε αυτοί οι μήνες και αφήνεσαι «ελεύθερος». Δεν φοβάσαι να κατακρίνεις δημόσια την κυβέρνηση και υποστηρίζεις την αναγκαιότητα ειρηνικής αλλαγής της πολιτικής κατάστασης (στη χώρα σου είναι νόμιμο μόνο ένα πολιτικό κόμμα). Περίπου έξι βδομάδες μετά όμως, εκεί που κάθεσαι σε Internet Café παρέα με τον αδερφό σου και διαβάζεις τα e-mail σου και ειδησεογραφικά sites, σε πλησιάζουν άντρες της Ασφάλειας, σου φοράνε χειροπέδες και σε αναγκάζουν να τους οδηγήσεις σπίτι σου, όπου βρίσκουν και κατάσχουν, μία κάμερα, ένα κασετόφωνο, δύο CDs και ένα βιβλίο που, για κακή σου τύχη, είναι απαγορευμένο επειδή υποστηρίζει την αναγκαιότητα δημοψηφίσματος για πολυκομματισμό στη χώρα.
Αν σε έλεγαν Truong Quoc Tuan και έμενες στο Βιετνάμ, τι νομίζεις ότι θα συνέβαινε μετά;
Θα ήσουν σε ένα κελί σε πλήρη απομόνωση χωρίς καμιά επαφή με δικηγόρους ή συγγενικά πρόσωπα. Θα σε κατηγορούσαν για προπαγάνδα εναντίον του κράτους και θα αναρωτιόσουν, στα αλήθεια για ποιο λόγο και για πόσα κλικ του ποντικιού σου αντιμετωπίζεις 20 χρόνια κάθειρξη…
Ή φαντάσου να δουλεύεις ως δημοσιογράφος σε κινέζικη εφημερίδα.
Τις παραμονές της 15ης επετείου από τη σφαγή στην πλατεία Τιενανμέν, σε συνάντηση του προσωπικού της εφημερίδας, σάς δείχνουν ένα μέμο από το Κεντρικό Τμήμα Προπαγάνδας για το πώς θα πρέπει να καλύψετε τις επετειακές εκδηλώσεις. Σε αυτό δίνονται οδηγίες στους εργαζόμενους στα ΜΜΕ να «κατευθύνουν σωστά την κοινή γνώμη», να «μην δημοσιεύουν ποτέ απόψεις που δεν είναι σύμφωνες με την επίσημη πολιτική» και να καταδίδουν στις αρχές τυχόν υποψίες που έχουν για συναδέλφους τους που επικοινωνούν με δημοκρατικά στοιχεία στο εξωτερικό. Εσύ κρατάς σημειώσεις από αυτό το μέμο και το στέλνεις με e-mail από τον προσωπικό σου Yahoo! λογαριασμό σε κάποιον γνωστό σου στην Αμερική που διαχειρίζεται ένα πολύ γνωστό κινέζικο website, το Δημοκρατικό Φόρουμ. Το e-mail δημοσιεύεται την ίδια μέρα με το ψευδώνυμο “198964” στα ανεξάρτητα κινεζόφωνα websites του εξωτερικού, που έτσι κι αλλιώς είναι απαγορευμένα στη χώρα. Σε συλλαμβάνουν μερικούς μήνες αργότερα. Η εταιρία Yahoo! θα έχει πολύ απλά δώσει τα στοιχεία του λογαριασμού της ηλεκτρονικής σου διεύθυνσης και την ακριβή τοποθεσία από την οποία στάλθηκε το επίμαχο e-mail.
Αν το όνομά σου ήταν Shi Tao και έμενες στην Κίνα, τι νομίζεις ότι θα συνέβαινε μετά;
Θα καταδικαζόσουν με την κατηγορία της προδοσίας κρατικών μυστικών σε 10ετή κάθειρξη. Η γυναίκα σου θα ανακρινόταν καθημερινά από τις αρχές και η δουλειά της θα πίεζε να σε χωρίσει, πράγμα που τελικά θα έκανε. Θα είχες ελάχιστη επαφή με την οικογένειά σου. Θα μεταφερόσουν σε φυλακές υψίστης ασφαλείας και θα σου απαγόρευαν να γράφεις ή να διαβάζεις. Η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων θα σου απένειμε το Διεθνές Βραβείο Τύπου για την Ελευθερία, το οποίο φυσικά δεν θα μπορούσες να παραλάβεις.
Φαντάσου να μπορούσες να απελευθερώσεις τον Truong Quoc Tuan και τον Shi Tao. Μπορείς! Μπες στο www.amnesty.org.gr και πάρε μέρος στην εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας για την ελευθερία της έκφρασης στο Internet!
2 σχόλια:
Αγαπητέ κύριε Ροζάκο,
Με το σχόλιο αυτό, κάνω το ντεμπούτο μου στον κόσμο των blog, οπότε ζητώ εξ αρχής την κατανόησή σας.
Θεωρώ εξαιρετικά σημαντική την πρωτοβουλία σας να αφιερώσετε λίγο χώρο στην ανάγκη θέσπισης πραγματικής ελευθεροτυπίας στον 21ο αιώνα. Άλλωστε, πέραν από τα απαράδεκτα παραδείγματα που περιγράφονται στην σελίδα σας και όλοι ξέρουμε ότι κάθε άλλο παρά υπερβολή αποτελλούν σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα, δυστυχώς η προσπάθεια περιορισμού της έκφρασης δεν σπανίζει στις 'δυτικού τύπου' πολιτισμένες κοινωνίες... Μπορεί σε αυτές οι δημοσιογράφοι να μην αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φυλάκισης και στέρησης των δικαιωμάτων τους -τουλάχιστον χωρίς προηγούμενη δίκη-, ωστόσο προτού γράψουν θα πρέπει να σκεφτούν μία σειρά από πράγματα. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω τα επιχειρηματικά συμφέροντα των εργοδοτών τους και την πολιτική 'γραμμή' που εξυπηρετεί το μέσον όπου απασχολούνται, ενώ είμαι σίγουρη ότι όποιοι από τους διαδικτυακούς φίλους σας μπουν στον κόπο να διαβάσουν το παρόν σχόλιο, θα σκεφτούν αυτόματα πολλές ακόμα 'δεσμεύσεις'... Αλλιώς, μπορεί να μη δουν ποτέ δημοσιευμένο το πόνημά τους, ενώ δεν αποκλείεται να έρθουν αντιμέτωποι και με το ενδεχόμενο της απόλυσης, επιμελώς βεβαίως 'καμουφλαρισμένο' με μία άσχετη αφορμή...
Έτσι, προσυπογράφω την παρότρυνσή σας για συμμετοχή στην προσπάθεια διεύρυνσης του παγκόσμιου κινήματος ελευθερίας του λόγου και ελπίζω σε καλύτερες ημέρες για την έκφραση και την σκέψη...
Φιλικά,
Τιτίνα
Αγαπητή Τιτίνα, καλωσήρθες στην μπλογκόσφαιρα!
Ευχαριστώ πολύ για το εύστοχο μήνυμά σου, το οποίο εκφράζει, νομίζω, τις σκέψεις μεγάλης μερίδας κόσμου. Πράγματι, λογοκρισία και πλήγμα κατά της ελευθεροτυπίας και της ελευθερίας έκφρασης δεν είναι μόνο η απαγόρευση σχολίων, το κλείσιμο και η φυλάκιση ιστολόγων ή δημοσιογράφων κ.λπ.
Λογοκρισία (ιδιότυπη μεν, υπαρκτή δε) είναι ακόμα και ο βομβαρδισμός με διαφορετικές πληροφορίες, ώστε τελικά τα ουσιώδη να χάνονται ή να ξεχνιούνται γρήγορα. Πρόκειται για τη «δημοκρατική λογοκρισία», όπως την ονόμασε χρησιμοποιώντας ένα σχήμα οξύμωρο ο διευθυντής της Le Monde Diplomatique, Ignacio Ramonet. «Σε αντίθεση με την αυταρχική λογοκρισία που καταπιέζει, ψαλιδίζει ή εμποδίζει την πληροφόρηση, η δημοκρατική λογοκρισία κάνει τη δουλειά της με τη συσσώρευση, τον κορεσμό και τον υπερβολικό όγκο πληροφοριών», γράφει ο ίδιος (Le Monde Diplomatique, 15/11/2002, http://mondediplo.com/2002/11/15welcome). Και προσθέτει αλλού: «Δημιουργεί τέτοια σύγχυση, ώστε η ελευθερία των πολιτών αντί να αυξάνεται πλήττεται» («Η τυραννία των ΜΜΕ», Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις, 1999, σ. 87).
Εξίσου απειλητική (ίσως και περισσότερο) είναι η αυτολογοκρισία -ζήτημα το οποίο θίγεις εκτενώς στο σχόλιό σου. Οι διαστάσεις του προβλήματος αποτυπώθηκαν μερικώς πριν από 5 χρόνια στην έρευνα της VPRC για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ελληνίδων Δημοσιογράφων: σε σύνολο 400 ανδρών και γυναικών επαγγελματιών δημοσιογράφων που ρωτήθηκαν, το 12,4% παραδέχθηκε ότι αυτολογοκρίνεται. Προφανώς, υπάρχει ακόμα ένα (μικρό ή μεγάλο) πσοοστό που δεν θέλησε να το ομολογήσει.
Αν και τα παραπάνω μοιάζουν δευτερεύοντα μπροστά στις συλλήψεις και τις φυλακίσεις των bloggers που τόλμησαν να ορθώσουν, μέσα από σχόλια, το ανάστημά τους στα αυταρχικά καθεστώτα των χωρών τους, ασφαλώς δεν είναι. Το έλλειμμα ελευθερίας της έκφρασης, δυστυχώς, είναι υπαρκτό και στις (θεωρούμενες ως) δημοκρατικές χώρες.
Δημοσίευση σχολίου